ЗМЕСТ ВУЧЭБНАЙ ПРАГРАМЫ ДАШКОЛЬНАЙ АДУКАЦЫІ ПА БЕЛАРУСКАМУ МАЎЛЕННЮ

3-4 года

ХУДОЖЕСТВЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА И ПРОИЗВЕДЕНИЯ ФОЛЬКЛОРА, РЕКОМЕНДУЕМЫЕ ДЛЯ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ В РАБОТЕ С ДЕТЬМИ

ОТ ТРЁХ ДО ЧЕТЫРЁХ ЛЕТ

БЕЛОРУССКИЕ НАРОДНЫЕ ПЕСЕНКИ И ПОТЕШКИ

“Іграў я на дудцы”, “Ой, бычок, мой бысенька”, “Кукарэку, певунок”, “Вожык”, “Ягорачка”, “Кую, кую ножку”, “Ласачка”.

БЕЛОРУССКИЕ НАРОДНЫЕ СКАЗКИ

“Курачка-Рабка”, “Былінка і верабей”, “Зайкава хатка”, “Каза-манюка”, “Пчала і муха”, “Муха-пяюха”, “Коцік, пеўнік і лісіца”.

ПРОИЗВЕДЕНИЯ БЕЛОРУССКИХ ПОЭТОВ

Т. Кляшторная. “Ветлівыя словы”, “Шпак”, “Дожджык”, “Паўцякалі цацкі”, “Не сквапная”; В. Рабкевіч. “Едзе восень”; С. Сокалаў-Воюш. “Блакіт нябёс”, “Алоўкі”, “Елка”; А. Дзеружынскі. “Пралеска”; А. Прохараў. “За адвагу”; Я. Колас.”Сонца грэе, прыпякае”, “Храбры певень”; Я. Купала. “Лістапад”; Я. Журба. “Першыя сняжынкі”, “Дзед Мароз”; З. Бядуля. “Мае забавы”; М. Хведаровіч. “Свеціць, як сонца, ад самай калыскі”; Л. Пранчак. “Завіруха”; Э. Агняцвет. “Маме”; А. Бадак. “Мышка”, “Беларусачка”; С. Грахоўскі. “Сонечная сцежка”; А. Грачанікаў. “Сон”; Л. Рашкоўскі. “Я хачу салдатам стаць”; К. Цвірка. “Коцікі”; В. Лукша. “Вясёлка”.

ПРОИЗВЕДЕНИЯ БЕЛОРУССКИХ ПИСАТЕЛЕЙ

У. Юрэвіч. “Бярозчыны валёнкі”; А. Кобец-Філімонава. “Сем мастакоў”; Я. Брыль. “Жыў-быў вожык”.

Совершенствуются способности к восприятию и повторению речевого материала, в том числе на белорусском языке. Различение белорусской и русской речи, употребление формул белорусского этикета (в адекватных ситуациях), разыгрывание коротких произведений на белорусском языке.

4-5 лет

Мэта: Фарміраваць устойліваю цікавасць і станоўчыя адносіны да нацыянальнай мовы, жаданне авалодаць беларускай мовай; выхоўваць пачаткі нацыянальнага светапогляду.

Задачы:

• садзейнічаць адрозненню дзецьмі беларускага і рускага маўлення;
• пабуджаць да ўзнаўлення кароткіх літаратурных твораў на беларускай мове, да разыгрывання іх;

развіваць элементарныя навыкі зносін на беларускай мове.  

• узбагачэнне беларускага слоўніка дзяцей словамі–назвамі прадметаў асяроддзя, іх якасцей, дзеянняў;
• разуменне і ўжыванне абагульняльных слоў (цацкі, посуд, адзенне, мэбля);

засваенне форм ветлівасці (добрай раніцы, добры дзець, добры вечар, дабранач, да пабачэння, дзякуй, калі ласка, смачна есці, прабач).

• засваенне некаторых асаблівасцей граматычнага ладу беларускага маўлення: множнага ліку назоўнікаў (дамы, лясы, вокны); роднага склону назоўнікаў (санак, лыжак, лялек); меснага склону назоўнікаў (на назе, у руцэ, на двары); давальнага склону назоўнікаў (дапамагчы Аленцы, дапамагчы Янку); загаднага ладу дзеясловаў (мый, сядай, пі, паскачы); форм 3–й асобы адзіночнага і множнага ліку дзеясловаў (ідзе, піша, малюе, варыць, гуляюць, хочуць); асаблівацей роду некаторых назоўнікаў (смачны яблык, калматы сабака, белая гусь);

разуменне і ўменне суадносіць з малюнкамі назвы жывëл і іх дзіцянят (кошка – кацяня, качка – качаня, ліса – лісяня).

• правільнае вымаўленне спецыфічна беларускіх гукаў: фрыкатыўных г, гь; заўсëды цвëрдых гукаў ч, р ізалявана (у гукапераймальных словах), у словах і фразах; гука ў у словах і фразах;

дыферэнцыяцыя ў вымаўленні і на слых слоў, падобных у рускай і беларускай мовах (дети – дзеці, ложка – лыжка, река – рака, уши – вушы і да т.п.).

• слуханне і разуменне мовы выхавальніка, адказы на яго пытанні;
• праслухоўванне беларускіх народных забаўлянак, казак, твораў беларускіх пісьменнікаў для дзяцей; адказы на пытанні па іх змесце;
• адказы на пытанні па змесце карцін і пры апісанні цацак;
• рэпрадуктыўнае маўленне дзяцей на беларускай мове;

самастойнае па задуме і моўным афармленні стварэнне выказванняў.

ХУДОЖЕСТВЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА И ПРОИЗВЕДЕНИЯ ФОЛЬКЛОРА, РЕКОМЕНДУЕМЫЕ ДЛЯ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ В РАБОТЕ С ДЕТЬМИ СРЕДНЕГО ВОЗРАСТА (ОТ ЧЕТЫРЁХ ДО ПЯТИ ЛЕТ)

БЕЛОРУССКИЕ НАРОДНЫЕ ПЕСЕНКИ И ПОТЕШКИ

“Іграў я на дудцы”, “Ой, бычок, мой бысенька”, “Кукарэку, певунок”, “Вожык”, “Ягорачка”, “Кую, кую ножку”, “Ласачка”.

БЕЛОРУССКИЕ НАРОДНЫЕ СКАЗКИ

“Курачка-Рабка”, “Былінка і верабей”, “Зайкава хатка”, “Каза-манюка”, “Пчала і муха”, “Муха-пяюха”, “Коцік, пеўнік і лісіца”, “Пшанічны каласок”, “Піліпка-сынок”, “Сынок-з-кулачок”, “Каток — Залаты лабок”, “Як курачка пеўніка ратавала”.

ПРОИЗВЕДЕНИЯ БЕЛОРУССКИХ ПОЭТОВ

Т. Кляшторная. “Ветлівыя словы”, “Шпак”, “Дожджык”, “Паўцякалі цацкі”, “Не сквапная”, “Сукенка раскажа”; В.Вітка “Піла”; В. Рабкевіч. “Едзе восень”; С. Сокалаў-Воюш. “Блакіт нябёс”, “Возера лясное”, “Замак”, “Змей”, “Алоўкі”, “Елка”, “Навагодняя песня”; А.Лойка “Кураняты”; Г.Іванова “Я будую дом з пяску”; А. Дзеружынскі. “Пралеска”, “Бусел і хлопчык”; А. Прохараў. “За адвагу”, “Мурашыная святліца”; І.Муравейка “Адмарозіў лапкі”, “Шалтай-Балтай”; С. Новік-Пяюн “Верабейчыкі”, “Над калыскай”; В.Лукша “Вясёлка”; Я. Купала. “Лістапад”; Я. Журба. “Першыя сняжынкі”, “Дзед Мароз”, “Восень”, “Коцік”, “Вавёрка”, “Пчолка”; З. Бядуля. “Мае забавы”; М. Хведаровіч. “Свеціць, як сонца, ад самай калыскі”; Л. Пранчак. “Завіруха”; Э. Агняцвет. “Зямля з блакітнымі вачамі”, “Маме”; А. Бадак. “Мышка”, “Беларусачка”, “Зайчаняткі”; Д. Бічэль-Загнетава “Радзіма”; С. Грахоўскі. “Сонечная сцежка”, “Наш май”, “Сунічкі”; Л. Рашкоўскі. “Я хачу салдатам стаць”; Л.Дайнека. “У весновым лесе”; А. Грачанікаў. “Сон”; Я. Колас. “На рэчцы зімой”, “Дзед госць”, “Зіма”, “Песня аб вясне”, .”Сонца грэе, прыпякае”, “Храбры певень”; У. Дубоўка. “Пра дзеда і ўнука”; В. Жуковіч. “Калядная вячэра”; П. Прыходзька. “Сіненькія вочы”; М. Танк. “Галінка і верабей”, “Ехаў казачнік Бай”; А. Русак. “Мой край”; А. Ставер. “Як зроблены цацкі?”; Н. Тулупава. “Сыражуйкі”; Р. Барадулін. “Ната маму любіць надта”, “Ай! Не буду! Не хачу!”; Ю. Свірка. “Сёння ў нашай мамы свята”, “Бабуліны казкі”; Леанід Дранько-Майсюк. “Пра добрую мышку і мудрую кошку”; В. Іпатава. “Янка-запытанка”; С. Шушкевіч. “Пайшоў коўзацца каток”, “Цяжка жабцы жыць без хаткі”, “Нашы сябры”; А. Якімовіч. “Звяры нашых лясоў”; А. Бялевіч. “У лесе”; Э. Валасевіч. “Сама”; В.Вярба “Матуліны рукі”.

ПРОИЗВЕДЕНИЯ БЕЛОРУССКИХ ПИСАТЕЛЕЙ

І.Бурсаў “Страшная казка пра страшнага звера”; В.Хомчанка “Яблык”, “Яшава рукавічка”; У. Юрэвіч. “Пацалунак асвы”, “Бярозчыны валёнкі”; В.Вітка “Натальчына сямейка”; А. Кобец-Філімонава. “Сем мастакоў”; Я. Брыль. “Жыў-быў вожык”; Б. Сачанка. “Насцечка”; І.Шуцько “Смелая ўнучка”.

5-6 лет

Мэта: Фарміраванне ўстойлівай цікавасці і станоўчых адносін да беларускай мовы, жадання авалодаць ëю; выхаванне пачатку нацыянальнага светапогляду.Фарміраванне ўстойлівай цікавасці і станоўчых адносін да нацыянальнай мовы, жадання авалодаць беларускай мовай; выхаванне пачаткаў нацыянальнага светапогляду.

Задачы:

• далучаць дашкольнікаў да багаццяў беларускай мовы, фарміраваць каштоўнасныя адносіны да яе;
• стымуляваць зносіны на беларускай мове;
• развіваць пазнавальныя і моўныя здольнасці, назіральнасць адносна моўных з’яў, навыкі маўленчага самакантролю;
• звяртаць увагу на моўныя асаблівасці беларускай мовы ў параўнанні з рускай;

• развіваць навыкі разумення беларускай мовы, уменне адказваць на пытанні выхавальніка;
• заахвочваць самастойныя выказванні дзяцей на беларускай мове;

звяртаць увагу на моўныя асаблівасці беларускай мовы ў параўнанні з рускай.

• узбагачэнне беларускага слоўніка дзяцей словамі–назвамі акаляючых прадметаў: назвамі цацак, вучэбных прылад (аловак, пэндзаль, сшытак…), посуду, мэблі, адзення, хатніх рэчаў (гадзіннік, дыван, канапа…), жывëл (вавëрка, трус, матылëк), садавіны і агародніны (цыбуля, бульба…); іх колераў (ружовы, блакітны…), якасцей (прыгожы, дужы, смачны, добры, дрэнны…); дзеянняў (глядзець, бачыць, сустракаць, расці…);
• словы рускай і беларускай моў, якія супадаюць або падобныя па вымаўленні, але маюць рознае лексічнае значэнне (неделя – нядзеля, диван – дыван і да т.п.);
• разуменне і ўжыванне абагульняльных слоў;
• традыцыйныя беларускія формы імëнаў (Алесь, Уладзя, Ян, Янка, Таццянка, Кастусь, Аленка);

формы ветлівасці на беларускай мове, іх ужыванне.

• разуменне маўленчых выказванняў рознай граматычнай структуры, чуласць да граматычнай правільнасці маўлення на беларускай мове;
• некаторыя асаблівасці граматычнага ладу беларускага маўлення: адзіночны і множны лік асобных назоўнікаў (садавіна, агародніна, крупы, дзверы); дапасаванне прыметнікаў да некаторых назоўнікаў (доўгі цень, белае казляня, вясëлы гармонік); утварэнне некаторых склонавых формаў назоўнікаў (бераг – на беразе, гарох – у гаросе, па палях, па лясах); прыналежных прыметнікаў (ляльчын, татаў, Алесеў, цëтчын); параўнальнай (вышэйшы за, лепшы за) і найвышэйшай формаў прыметнікаў (вышэйшы за ўсіх, найпрыгажэйшы); прыметнікаў (уранку, узімку);
• спосабы ўтварэння назваў маладых істот (мышаня, тыграня, жарабя), назоўнікаў са значэннем адзінкавасці (бульба – бульбіна, морква – морквіна);
• ужыванне новых слоў у розных фразавых канструкцыях;
• фармуляванне пытанняў з дапамогай часціц ці, хіба, ужыванне ў мове прыназоўнікаў, словазлучэнняў з прыназоўнікамі у, да (у лес, да сябра) злучніка але;

спецыфічна беларускія марфолага–сінтаксічныя звароты (баліць каму, хварэць на што, хадзіць у грыбы, у ягады, дзякаваць каму, смяяцца з каго і інш.)

• Правільнае вымаўленне спецыфічна беларускіх гукаў: дж, дзь, ць,
• правільнае вымаўленне фрыкатыўных г, г'; заўсëды цвëрдых гукаў ч, р, гукаспалучэння шч ізалявана (у гукапераймальных словах), у словах і фразах; гука ў у словах і фразах;
• правільнае вымаўленне слоў з падоўжанымі зычнымі ў словах (калоссе, варэнне); выразнае вымаўленне ненаціскных галосных;

правільнае вымаўленне рускіх і беларускіх слоў, падобных па гучанні (зверек – звярок, ночь – ноч і да т.п.).

• слуханне і разуменне беларускага маўлення, мастацкіх твораў на беларускай мове, як празаічных, так і вершаваных; слуханне і разуменне мовы выхавальніка, адказы на яго пытанні;
• пераказ кароткіх казак і апавяданняў – як знаëмых, так і ўпершыню прачытаных;
• непадрыхтаванае звязнае маўленне (апісанне сітуацыі, вырашэнне пэўнай камунікатыўнай задачы – просьба, распавяданне, тлумачэнне і г.д.);

стварэнне выказванняў самастойных па задуме і моўным афармленні.

ХУДОЖЕСТВЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА И ПРОИЗВЕДЕНИЯ ФОЛЬКЛОРА, РЕКОМЕНДУЕМЫЕ ДЛЯ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ В РАБОТЕ С ДЕТЬМИ СТАРШЕГО ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА (5—7 ЛЕТ)

БЕЛОРУССКИЕ НАРОДНЫЕ ПЕСЕНКИ И ПОТЕШКИ

“Сонейка-сонца, выгляні ў аконца”, “Сіўка-варонка”, “Ходзіць коцік па палях”, “Ты, каза, каза, лубяныя вочы”.

БЕЛОРУССКИЕ НАРОДНЫЕ СКАЗКИ

“Пра быка і яго сяброў”, “Жаронцы”, “Лёгкі хлеб”, “Не сілай, а розумам”, “Лісіца-хітрыца”, “Як кот звяроў напалохаў”, “Селянін, мядзведзь і лісіца”, “Верабей і мыш”, “Кот Максім”, “Гарошак”.

ЛЕГЕНДЫ И СКАЗАНИЯ

“Возера Нарач”, “Чараўніца”, “Паданне пра заснаванне Мінска”, “Паданне пра заснаванне Бярэсця”, “Пра возера Свіцязь”, “Пра зязюлю”, “Бацька і сыны”.

ПРОИЗВЕДЕНИЯ БЕЛОРУССКИХ ПОЭТОВ

Э. Агняцвет. «Саўка за сталом», «Зямля з блакітнымі вачамі», «Хто пачынае дзень?» ; М. Багдановіч. «Зімой»; Д. Бічэль-Загнетава. «Белая Русь»; Р. Барадулін. «Загадкі на градках», “Жарт”; А. Вольскі. «Дзеці», «Радзіма»; В. Вярба. «Пралеска»; В.Вітка “Жаўна”, “Бусел”, “Вавёрчына гора”; С. Грахоўскі. «Сонечная сцежка»; А. Грачанікаў. «Развітанне»; У.Дубоўка “Як сінячок да сонца лётаў”; Н.Игнатенко “История про Варю и Дубовенка”, “Сказка про Тимку и Кузьку”; В. Іпатава. «Як ён завецца?»; А. Мінкін. «Агнявік»; І. Муравейка. «Акраец хлеба»; С. Новік-Пяюн. «Ночка», «Пурга»; Я. Колас. «Першы гром», “Вясна” (урывак); «Раніца вясною», «Канец лета», «На лузе», «Адлёт жураўлёў»; Я. Купала. «Хлопчык і лётчык», «Бай»; С. Шушкевіч. «Нашы сябры», «Пракалоў камарык ножку»; М. Хведаровіч. «Дарагое імя»; М. Танк. «Жук і слімак», «Хлеб»; П. Панчанка. «Месяцы года»; К. Цвірка. «Коцікі»; Н. Галіноўская. «Будзь уважлівы, пешаход»; В. Жуковіч. «Незаменнае».

ПРОИЗВЕДЕНИЯ БЕЛОРУССКИХ ПИСАТЕЛЕЙ

Цётка. “Журавель і чапля”; З.Бядуля “Скарб”; В.Вітка “Страшная казка”; У.Галубок “Гонар”;

В. Хомчанка. “Білеты ў цырк”; А. Дудараў. “Сінявочка”; А. Кобец-Філімонава. “Дзівосны лядзяш”; К.Каліна “Зімовы дуб”, “Кампот”, “Сакавік і яго сёстры”, “Красавік”, “Ліпень”, “Жнівень”, “Верасень”, “Кастрычнік”; А.Дудараў “Сінявочка”; М.Гамолка “Васілёва бярозка”; У.Ягоўдзік “Бусел”, “Вожык”, “Заяц”.

6-7 лет

Мэта: Фарміраваць устойлівую цікаваць і станоўныя адносіны да нацыянальнай мовы, жаданне авалодаць беларускай мовай; выхаванне пачаткаў нацыянальнага светапогляду.

 Задачы:

• далучаць дашкольнікаў да багаццяў беларускай мовы, фарміраваць каштоўнасныя адносіны да яе;
• стымуляваць зносіны на беларускай мове;
• развіваць пазнавальныя і моўныя здольнасці, назіральнасць адносна моўных з’яў, навыкі маўленчага самакантролю;
• звяртаць увагу на моўныя асаблівасці беларускай мовы ў параўнанні з рускай;

развіваць навыкі разумення беларускай мовы, уменне адказваць на пытанні выхавальніка, заахвочваць самастойныя выказванні дзяцей на беларускай мове.

• узбагачэнне беларускага слоўніка дзяцей словамі–назвамі акаляючых прадметаў: назвамі цацак, вучэбных прылад (аловак (просты и каляровы), пэндзаль, сшытак, крэйда…), посуду, мэблі, адзення, хатніх рэчаў (ложак, канапа, рушнік…), жывëл (дзік, вожык, конік), садавіны і агародніны (цыбуля, бульба, гарбуз…); іх колераў (ружовы, блакітны…), якасцей (прыгожы, дужы, смачны, добры, дрэнны…); дзеянняў (глядзець, бачыць, сустракаць, расці…);
• словы рускай і беларускай моў, якія супадаюць або падобныя па вымаўленні, але маюць рознае лексічнае значэнне (качка – качка, зорька – зорка і да т.п.);
• разуменне і ўжыванне абагульняльных слоў;
• традыцыйныя беларускія формы імëнаў (Алесь, Уладзя, Ян, Янка, Таццянка, Кастусь, Аленка);

формы ветлівасці на беларускай мове, іх ужыванне.

• разуменне маўленчых выказванняў рознай граматычнай структуры, чуласць да граматычнай правільнасці маўлення на беларускай мове;
• некаторыя асаблівасці граматычнага ладу беларускага маўлення: адзіночны і множны лік асобных назоўнікаў (садавіна, агародніна, крупы, дзверы); дапасаванне прыметнікаў да некаторых назоўнікаў (чорны сабака, высокае піяніна, легкая задача); утварэнне некаторых склонавых формаў назоўнікаў (падлога – на падлозе, страха – на страсе, па малюнках); прыналежных прыметнікаў (ляльчын, татаў, Алесеў, цëтчын); параўнальнай (вышэйшы за, лепшы за) і найвышэйшай формаў прыметнікаў (вышэйшы за ўсіх, найпрыгажэйшы); прыметнікаў (уранку, узімку);
• спосабы ўтварэння назваў маладых істот (мышаня, тыграня, жарабя), назоўнікаў са значэннем адзінкавасці (цыбуля – цыбуліна, морква – морквіна);
• фармуляванне пытанняў з дапамогай часціц ці, хіба, ужыванне ў мове прыназоўнікаў, словазлучэнняў з прыназоўнікамі у, да (у лес, да сябра) злучнік але;

спецыфічна беларускія марфолага–сінтаксічныя звароты (баліць каму, хварэць на што, хадзіць у грыбы, у ягады, дзякаваць каму, смяяцца з каго і інш.)

Правільнае вымаўленне спецыфічна беларускіх гукаў: дж, дзь, ць,

правільнае вымаўленне фрыкатыўных г, г; заўсëды цвëрдых гукаў ч, р, гукаспалучэння шч ізалявана (у гукапераймальных словах), у словах і фразах; гука ў у словах і фразах;

правільнае вымаўленне слоў з падоўжанымі зычнымі ў словах (калоссе, варэнне); выразнае вымаўленне ненаціскных галосных;

правільнае вымаўленне рускіх і беларускіх слоў, падобных па гучанні (зверек – звярок, ночь – ноч і да т.п.).

• пераказ кароткіх казак і апавяданняў – як знаëмых, так і ўпершыню прачытаных;
• непадрыхтаванае звязнае маўленне (апісанне сітуацыі, вырашэнне паўнай камунікатыўнай задачы – просьба, распавяданне, тлумачэнне і г.д.);

стварэнні выказванняў самастойных па задуме і моўным афармленні

ХУДОЖЕСТВЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА И ПРОИЗВЕДЕНИЯ ФОЛЬКЛОРА, РЕКОМЕНДУЕМЫЕ ДЛЯ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ В РАБОТЕ С ДЕТЬМИ СТАРШЕГО ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА (5—7 ЛЕТ)

БЕЛОРУССКИЕ НАРОДНЫЕ ПЕСЕНКИ И ПОТЕШКИ

“Сонейка-сонца, выгляні ў аконца”, “Сіўка-варонка”, “Ходзіць коцік па палях”, “Ты, каза, каза, лубяныя вочы”.

БЕЛОРУССКИЕ НАРОДНЫЕ СКАЗКИ

“Пра быка і яго сяброў”, “Жаронцы”, “Лёгкі хлеб”, “Не сілай, а розумам”, “Лісіца-хітрыца”, “Як кот звяроў напалохаў”, “Селянін, мядзведзь і лісіца”, “Верабей і мыш”, “Кот Максім”, “Гарошак”.

ЛЕГЕНДЫ И СКАЗАНИЯ

“Возера Нарач”, “Чараўніца”, “Паданне пра заснаванне Мінска”, “Паданне пра заснаванне Бярэсця”, “Пра возера Свіцязь”, “Пра зязюлю”, “Бацька і сыны”.

ПРОИЗВЕДЕНИЯ БЕЛОРУССКИХ ПОЭТОВ

Э. Агняцвет. «Саўка за сталом», «Зямля з блакітнымі вачамі», «Хто пачынае дзень?» ; М. Багдановіч. «Зімой»; Д. Бічэль-Загнетава. «Белая Русь»; Р. Барадулін. «Загадкі на градках», “Жарт”; А. Вольскі. «Дзеці», «Радзіма»; В. Вярба. «Пралеска»; В.Вітка “Жаўна”, “Бусел”, “Вавёрчына гора”; С. Грахоўскі. «Сонечная сцежка»; А. Грачанікаў. «Развітанне»; У.Дубоўка “Як сінячок да сонца лётаў”; Н.Игнатенко “История про Варю и Дубовенка”, “Сказка про Тимку и Кузьку”; В. Іпатава. «Як ён завецца?»; А. Мінкін. «Агнявік»; І. Муравейка. «Акраец хлеба»; С. Новік-Пяюн. «Ночка», «Пурга»; Я. Колас. «Першы гром», “Вясна” (урывак); «Раніца вясною», «Канец лета», «На лузе», «Адлёт жураўлёў»; Я. Купала. «Хлопчык і лётчык», «Бай»; С. Шушкевіч. «Нашы сябры», «Пракалоў камарык ножку»; М. Хведаровіч. «Дарагое імя»; М. Танк. «Жук і слімак», «Хлеб»; П. Панчанка. «Месяцы года»; К. Цвірка. «Коцікі»; Н. Галіноўская. «Будзь уважлівы, пешаход»; В. Жуковіч. «Незаменнае».

ПРОИЗВЕДЕНИЯ БЕЛОРУССКИХ ПИСАТЕЛЕЙ

Цётка. “Журавель і чапля”; З.Бядуля “Скарб”; В.Вітка “Страшная казка”; У.Галубок “Гонар”;

В. Хомчанка. “Білеты ў цырк”; А. Дудараў. “Сінявочка”; А. Кобец-Філімонава. “Дзівосны лядзяш”; К.Каліна “Зімовы дуб”, “Кампот”, “Сакавік і яго сёстры”, “Красавік”, “Ліпень”, “Жнівень”, “Верасень”, “Кастрычнік”; А.Дудараў “Сінявочка”; М.Гамолка “Васілёва бярозка”; У.Ягоўдзік “Бусел”, “Вожык”, “Заяц”.

Патриотическое воспитание детей – это сложный педагогический процесс, в основе которого лежит развитие нравственных чувств.

   Дошкольное детство – благоприятный период для приобщения ребёнка к национальной культуре. Поэтому очень важно начинать воспитывать настоящего патриота своей Родины именно в этом возрасте, когда ребенок начинает интенсивно развиваться в социальном плане. Этот период по своим психологическим особенностям наиболее благоприятен для формирования патриотизма, так как для детей дошкольного возраста характерны

• высокая восприимчивость,
• легкая обучаемость,
• безграничное доверие взрослым,
• стремление подражать им,
• эмоциональная отзывчивость и интерес ко всему окружающему.

  Целью патриотического воспитания является сформированность основ патриотизма как нравственного качества личности. Но это качество не возникает у людей само по себе. Придерживаясь принципа – от малого к великому, своевременное формирование у детей чувства патриотизма необходимо начинать с младшего дошкольного возраста с воспитания любви и привязанности к малой Родине: к самым близким людям – отцу, матери, дедушке, бабушке, к тому месту, где ребёнок родился, где находится его дом, улица, детский сад. Родина начинается с любви к той земле, на которой родился и живешь. Но просто любить родную землю недостаточно, необходимо знать историю, культуру, достопримечательности, заповедные уголки, то чем славится родной город – край знаменитых земляков. У ребенка должно появиться чувство национальной гордости за свою малую родину. Поэтому главной целью педагогов является воспитание гражданина, любящего и знающего свой город, край и все, что с ними связанно. Для достижения этой цели перед педагогами дошкольных учреждений ставится ряд задач:

- воспитание у ребенка любви и привязанности к своей семье, родному дому, земле, где он родился;

- формирование у дошкольников нравственных качеств личности через знакомство с историей и современностью родного города;

- формирование гражданской позиции и патриотических чувств к прошлому, настоящему и будущему родного края, гордости за свою малую родину;

- воспитание любви и уважения к своему народу, его обычаям, традициям;

- формирование основ экологической культуры, гуманного отношения ко всему живому через знакомство с природой родного края.

Успешность развития детей при знакомстве с родным городом станет возможной только при условии их активного взаимодействия с окружающим миром эмоционально-практическим путем, т.е. через игру, труд, обучение, разные виды деятельности, свойственные дошкольному возрасту.

    С этой целью с детьми организуются:

• занятия,
• игры,
• беседы,
• разные формы познавательной практической деятельности,
• художественная деятельность,
• праздники и развлечения;
• труд;
• образовательные услуги.

Воспитывая у детей любовь к малой родине, необходимо подвести их к пониманию, что их город – частица страны, поскольку во всех местах, больших и маленьких, есть много общего:

- повсюду люди трудятся для всех (учителя учат детей; врачи лечат больных; рабочие делают машины и т.д.);

- везде соблюдаются традиции: Родина помнит героев, защитивших ее от врагов;

- повсюду живут люди разных национальностей, совместно трудятся и помогают друг другу;

- люди берегут и охраняют природу;

- есть общие профессиональные и общественные праздники и т.д.

    Начиная работу по воспитанию любви к родному краю, педагог обязан сам его хорошо знать. Он должен продумать, что целесообразнее показать и рассказать детям.

   Содержание нравственно-патриотического воспитания детей дошкольного возраста отражено в учебной программе дошкольного образования. Акцентирует данное направление в образовательных компонентах образовательных областей «Ребёнок и общество», «Ребёнок и природа», «Искусство». Эффективному усвоению детьми знаний по данным областям содействует тематическое планирование, так как темы логически связаны между собой и составляют целостное представление о Родине. Культура малой Родины должна войти в сердце ребенка и стать неотъемлемой частью его души.

      Важным условием эффективного осуществления работы по ознакомлению с родным краем является и тесная взаимосвязь с семьями воспитанников. Родители могут стать непременными участниками не только в рамках семьи, они могут оказать действенную помощь в сборе материалов по родному краю, проведению экскурсий в музеи, к памятникам истории и культуры, на предприятия города, организации выставок и т.д.

   Целенаправленная работа по формированию любви к родному городу, краю, их культуре и быту способствуют развитию личности в духе патриотизма. Поэтому наша задача – научить детей любить свой город, свой родной край, а, следовательно, больше узнавать о нём, уметь ценить его историю и культурные традиции.